Genere Chrysis Linnaeus, 1761

Ultimo aggiornamento 28 Novembre 2023

Genere Chrysis Linnaeus, 1761Da: Kimsey L.S. & Bohart R.M., 1990 (1991) – The chrysidid wasps of the world. Oxford University Press, ix-652 pp.

Il genere Chrysis conta circa 1000 specie attualmente riconosciute ed è grande [quasi] quanto tutti gli altri Chrysididae messi insieme. Insieme alla dimensione del genere c’è una grande variazione. Il genere Chrysis è definito da una combinazione di numerosi caratteri non esclusivi, molti dei quali si trovano in tutto il genere. Ad esempio, tutte le Chrysis hanno la cellula marginale dell’ala anteriore poco significativa e, quando è estesa da rugosità, termina sul margine dell’ala anteriore. Inoltre, non è presente alcun dente mediano ben definito sul margine distale del T-III come in Pentachrysis, Praestochrysis, Allochrysis, Odontochrydium e alcune Trichrysis e Primeuchroeus. Tuttavia, una piccola proiezione mediana può essere presente in Chrysis oxygona, catagrapha e molte altre specie. Quindi, anche questo carattere di “assenza” non è assoluto!

Sinonimia

Chrysis Linnaeus 176l:4l4. Type: Sphex ignita Linnaeus 1758:571. Desig. by Latreille 1810:437.
Pyria Lepeletier and Serville 1825:494. Type: Chrysis lincea Fabricius 1775:367. Desig. by Smith 18746:464.
Pyrochloris Klug 1839:2. (no spp. placed in genus).
Platycelia Dahlbom 1845:8. Type: Platycelia ehrenbergi Dahlbom 1845:8. Monobasic.
Spintharis Klug 1845:Table 45. Type: Chrysis humeralis Klug 1845:Table 45, Fig.7. Desig. by Richards 1935:158.
Chrysogona Forster 1853:327. Type: Chrysogona gracillima Forster 1853:328. Monobasic.
Pyrasoma Dahlbom 1854:96 (nomen nudum). Nec Peron 1804.
Nemophora Dahlbom 1854:168. Type: Nemophora carinata ‘Spinola’ Dahlbom 1854:167. Nec Block 1799:119. ( = Chrysis capensis Mocsáry). Orig. desig.
Poeciloechroa Dahlbom 1854:236. Type: Chrysis alternans ‘Klug’ Dahlbom 1854:236. Monobasic.
Dichrysis Lichtenstein 1876:27. Type Chrysis bihamata Spinola 1838:450. Desig. by Bodenstein 1939^:126.
Tetrachrysis Lichtenstein 1876:27. Type: Chrysis aeruginosa Dahlbom 1854:267 (=Chrysis succincta Linnaeus 1767:947). Desig. by Ashmead 1902:226.
Hexachrysis Lichtenstein 1876:27. Type: Chrysis micans Rossi 1792:133 (Chrysis variegata Olivier 1790:677.). Desig. by Bodenstein 19396:127.
Chrysaspis Saussure 1887:25. Type: Chrysaspis grandidieri Saussure 1887:25. Monobasic.
Heptachrysis Mocsáry 1889:594. Type: Chrysis festina Smith 1874:462. Monobasic.
Cephalochrysis Semenov 1910:224. Type: Chrysis sabulosa Radozskowski 1877:24. Desig. by Bodenstein 19396:125.
Eurychrysis Bischoff 1910:445. Type: Eurychrysis stilbiceps Bischoff 1910:445 ( = nasuta Mocsary 19026:556). Monobasic.
Pseudotetrachrysis Bischoff 1910:447. Type: Chrysis oxygona Mocsáry 1890:60. Desig. by Bodenstein 19396:131.
Pseudogonochrysis Bischoff 1910:448. Type: Chrysis guineensis Mocsáry 1889:352 (=dira Mocsary 1883:17). Desig. by Bodenstein 1939:130.
Pseudohexachrysis Bischoff 1910:448. Type: Chrysis splendens Dahlbom 1854:312. Monobasic.
Octochrysis Mocsáry 1914:71. Type: Chrysis insperata. Mocsáry 1914:71. Nec Chevrier 1870 (=decemdentata Linsenmaier 1959a:167 repl. name). Monobasic.
Chrysidium Brauns 1928:390. Type Chrysidium antiquum Brauns 1928:390. Monobasic.
Heterochrysis Brauns 1928:392. Type: Chrysidium braini Brauns 1928:392. Monobasic.
Cornuchrysis Balthasar 1953:171. Type: Cornuchrysis clypeata Balthasar 1953:171. Nec Mocsáry 1889:393 (=amneris Balthasar 1953:227). Monobasic.
Glossochrysis Semenov 1954a:116. Type: Chrysis svetlana Semenov 1954a:116. Present desig.
Gonodontochrysis Semenov 1954a:120. Type: Chrysis flamma Semenov 1954:120. Present desig.
Actinochrysis Haupt 1956:74. Type: Chrysis bicolor Lepeletier 1806:127 (Chrysis succincta var.). Orig. desig.
Cymatochrysis Haupt 1956:74. Type: Chrysis viridula Linnaeus 1761:415. Orig. desig. Ischnochrysis Haupt 1956:74. Type: Chrysis gracillima Forster 1853:328. Orig. desig. Acanthochrysis Haupt 1956:74. Type: Chrysis cerastes Abeille 1877:68. Orig. desig.

Descrizione

Crisidi di taglia variabile, da 4 a 14 mm, con cavità facciale delimitata e con carena frontale sempre presente, anche se talvolta solo vestigiale. Mesopleure con entrambi i solchi evidenti, quello episternale a volte incompleto. Ali anteriori con cellula radiale chiusa o leggermente aperta e cellula discoidale con la venatura esterna sempre ben sclerificata. T-III a margine posteriore liscio o più spesso con un numero variabile (fino a sei), pari, di denti, talvolta ridotti a semplici ondulazioni, quasi sempre più distinti nelle femmine.

Discussione

Il genere Chrysis è il più grande della famiglia, con circa 1000 specie conosciute. Tale grandezza si accompagna a una notevole eterogeneità, per cui risulta complicato definirlo in linea generale. È più agevole la definizione dei caratteri che individuano dei “gruppi di specie” (Linsenmaier, 1959 fu il primo a formalizzare questo concetto) all’interno del genere, sebbene anche la definizione di tali gruppi non abbia sempre valore assoluto (Linsenmaier, 1999). Segmenti introflessi: i dati ottenuti dallo studio sui segmenti introflessi cambiano, anche sostanzialmente, la posizione sistematica di alcuni gruppi e alcune specie, rispetto a quanto conosciuto finora.

Le specie europee


  1.  Chrysis adipata Linsenmaier, 1997
  2.  Chrysis aestiva Dahlbom, 1854
  3.  Chrysis albanica Trautmann, 1927
  4.  Chrysis amasina Mocsáry, 1889
  5.  Chrysis ambigua Radoszkowski, 1891
  6.  Chrysis analis Spinola, 1808
  7.  Chrysis angolensis Radoszkowski, 1881
  8.  Chrysis angustifrons Abeille, 1878
  9.  Chrysis angustula Schenck, 1856
  10.  Chrysis angustula alpina Niehuis, 2000
  11.  Chrysis annulata Abeille-Buysson, 1887
  12.  Chrysis anoma espagnola Linsenmaier, 1987
  13.  Chrysis anomala baezi Linsenmaier, 1993
  14.  Chrysis atraclypeata nevadensis Linsenmaier, 1987
  15.  Chrysis atrocomitata Linsenmaier, 1993
  16.  Chrysis auriceps Mader, 1936
  17.  Chrysis aurotecta Abeille, 1878
  18.  Chrysis balearica Linsenmaier, 1968
  19.  Chrysis berlandi Linsenmaier, 1959
  20.  Chrysis berlandi reductidentata Linsenmaier, 1997
  21.  Chrysis bicolor Lepeletier, 1806
  22.  Chrysis bihamata Spinola, 1838
  23.  Chrysis blanchardi Lucas, 1849
  24.  Chrysis brevicollis Linsenmaier, 1987
  25.  Chrysis breviradialis Linsenmaier, 1968
  26.  Chrysis brevitarsis Thomson, 1870
  27.  Chrysis bytinskii kremastiana Linsenmaier, 1959
  28.  Chrysis calpensis Buysson, 1891
  29.  Chrysis canaria Linsenmaier, 1959
  30.  Chrysis canaria amaurotica Linsenmaier, 1993
  31.  Chrysis caspiensis Linsenmaier, 1959
  32.  Chrysis castillana Buysson, 1894
  33.  Chrysis cerastes Abeille, 1877
  34.  Chrysis cerastes corfouiana Linsenmaier, 1959
  35.  Chrysis chalcea Móczár, 1965
  36.  Chrysis chinensis Mocsáry, 1912
  37.  Chrysis chlorospila Klug, 1845
  38.  Chrysis chrysoprasina Förster, 1853
  39.  Chrysis chrysoscutella Linsenmaier, 1959
  40.  Chrysis chrysostigma Mocsáry, 1889
  41.  Chrysis chrysoviolacea Linsenmaier, 1968
  42.  Chrysis cingulicornis Förster, 1853
  43.  Chrysis cingulicornis dalmatina Linsenmaier, 1959
  44.  Chrysis cingulicornis viennensis Linsenmaier, 1959
  45.  Chrysis circe Mocsáry, 1889
  46.  Chrysis clarinicollis Linsenmaier, 1951
  47.  Chrysis coa Invrea, 1939
  48.  Chrysis coeruleiventris Abeille, 1878
  49.  Chrysis cohaerea Linsenmaier, 1959
  50.  Chrysis comitata Linsenmaier, 1968
  51.  Chrysis comparata Lepeletier, 1806
  52.  Chrysis comparata orientica Linsenmaier, 1959
  53.  Chrysis comta Förster, 1853
  54.  Chrysis consanguinea Mocsáry, 1889
  55.  Chrysis consanguinea iberica Linsenmaier, 1959
  56.  Chrysis consanguinea prominea Linsenmaier, 1959
  57.  Chrysis consanguinea vareana Linsenmaier, 1959
  58.  Chrysis continentalis Linsenmaier, 1959
  59.  Chrysis corsica Buysson, 1896
  60.  Chrysis cortii Linsenmaier, 1951
  61.  Chrysis corusca Valkeila, 1971
  62.  Chrysis cylindrica Eversmann, 1857
  63.  Chrysis cypruscula Linsenmaier, 1959
  64.  Chrysis daphnis Mocsáry, 1889
  65.  Chrysis diacantha Mocsáry, 1889
  66.  Chrysis diacantha franciscae Linsenmaier, 1959
  67.  Chrysis distincta Mocsáry, 1887
  68.  Chrysis distincta thalhammeri Mocsáry, 1889
  69.  Chrysis duplogermari Linsenmaier, 1987
  70.  Chrysis elegans Lepeletier, 1806
  71.  Chrysis elegans interrogata Linsenmaier, 1959
  72.  Chrysis elegans transcaspica Mocsáry, 1889
  73.  Chrysis emarginatula Spinola, 1808
  74.  Chrysis equestris Dahlbom, 1845
  75.  Chrysis exsulans Dahlbom, 1854
  76.  Chrysis fasciata Olivier, 1790
  77.  Chrysis fasciata zetterstedti Dahlbom, 1845
  78.  Chrysis frankenbergeri Balthasar, 1953
  79.  Chrysis friesei Buysson, 1900
  80.  Chrysis frivaldszkyi Mocsáry, 1882
  81.  Chrysis frivaldszkyi chiosensis Linsenmaier, 1997
  82.  Chrysis frivaldszkyi sparsepunctata Buysson, 1891
  83.  Chrysis fugax Abeille, 1878
  84.  Chrysis fulgida Linnaeus, 1761
  85.  Chrysis fulvicornis Mocsáry, 1889
  86.  Chrysis fulvicornis graeciana Linsenmaier, 1968
  87.  Chrysis germari Wesmael, 1839
  88.  Chrysis germari aeneibasalis Linsenmaier, 1987
  89.  Chrysis germari fulminans Linsenmaier, 1951
  90.  Chrysis germari intergermari Linsenmaier, 1959
  91.  Chrysis germari mallorcanica Linsenmaier, 1959
  92.  Chrysis germari subgermari Linsenmaier, 1959
  93.  Chrysis glasunovi Semenov, 1967
  94.  Chrysis globiscutella Linsenmaier, 1993
  95.  Chrysis gracillima Förster, 1853
  96.  Chrysis gracillima aurofacies Tratumann, 1926
  97.  Chrysis gracillima styx (Trautmann, 1926)
  98.  Chrysis graelsii Guèrin, 1842
  99.  Chrysis graelsii sybarita Förster, 1853
  100.  Chrysis gribodoi Abeille, 1877
  101.  Chrysis gribodoi cratomorpha Linsenmaier, 1968
  102.  Chrysis gribodoi spilota Linsenmaier, 1951
  103.  Chrysis grohmanni Dahlbom, 1854
  104.  Chrysis grohmanni affinita Linsenmaier, 1959
  105.  Chrysis grohmanni bolivari Mercet, 1902
  106.  Chrysis grohmanni creteensis Linsenmaier, 1959
  107.  Chrysis grohmanni krkiana Linsenmaier, 1959
  108.  Chrysis grohmanni subaequalis Linsenmaier, 1968
  109.  Chrysis grumorum Semenov, 1967
  110.  Chrysis handlirschi Mocsáry, 1889
  111.  Chrysis heraklionica Linsenmaier, 1968
  112.  Chrysis hohmanni Linsenmaier, 1993
  113.  Chrysis hydropica Abeille, 1878
  114.  Chrysis ignescoa Linsenmaier, 1959
  115.  Chrysis ignicollis Trautmann, 1926
  116.  Chrysis ignicollis graeca Arens, 2004
  117.  Chrysis ignifacialis Linsenmaier, 1959
  118.  Chrysis ignifacies Mercet, 1804
  119.  Chrysis ignigena Linsenmaier, 1959
  120.  Chrysis ignita Linnaeus, 1758
  121.  Chrysis ignita bischoffi Linsenmaier, 1959
  122.  Chrysis ignita cypriaca Enslin, 1950
  123.  Chrysis ignita melaensis Linsenmaier, 1968
  124.  Chrysis illigeri Wesmael, 1839
  125.  Chrysis immaculata Buysson, 1898
  126.  Chrysis impressa Schenck, 1856
  127.  Chrysis inaequalis Dahlbom, 1845
  128.  Chrysis inaequalis cypernensis Linsenmaier, 1987
  129.  Chrysis inaequalis sapphirina Semenov, 1912
  130.  Chrysis inclinata Linsenmaier, 1959
  131.  Chrysis indica Schrank, 1802
  132.  Chrysis indigotea Dufour-Perris, 1840
  133.  Chrysis indigotea declarata Linsenmaier, 1968
  134.  Chrysis insperata Chevrier, 1870
  135.  Chrysis insperata prominentula Linsenmaier, 1959
  136.  Chrysis integra Fabricius, 1787
  137.  Chrysis integra sicula Abeille, 1878
  138.  Chrysis interjecta Buysson, 1895
  139.  Chrysis interjecta hemichlora Linsenmaier, 1951
  140.  Chrysis iris Christ, 1791
  141.  Chrysis irreperta almeriana Linsenmaier, 1959
  142.  Chrysis jaxartis Semenov, 1909
  143.  Chrysis jucunda Mocsáry, 1889
  144.  Chrysis judaica Buysson, 1897
  145.  Chrysis kolazyi Mocsáry, 1889
  146.  Chrysis lanceolata Linsenmaier, 1959
  147.  Chrysis leachii Shuckard, 1837
  148.  Chrysis leptomandibularis Niehuis, 2000
  149.  Chrysis lincea Fabricius, 1775
  150.  Chrysis longula Abeille, 1879
  151.  Chrysis longula atlantea Linsenmaier, 1968
  152.  Chrysis longula sublongula Linsenmaier, 1951
  153.  Chrysis lucida Linsenmaier, 1951
  154.  Chrysis lusitanica (Bischoff, 1910)
  155.  Chrysis maderi Linsenmaier, 1959
  156.  Chrysis magnidens Perez, 1895
  157.  Chrysis magnidens pseudoignita Linsenmaier, 1959
  158.  Chrysis magnifacialis Linsenmaier, 1993
  159.  Chrysis manicata Dahlbom, 1845
  160.  Chrysis marginata Mocsáry, 1889
  161.  Chrysis marginata aliunda Linsenmaier, 1959
  162.  Chrysis maroccana Mocsáry, 1883
  163.  Chrysis martinella patrasensis Linsenmaier, 1968
  164.  Chrysis mavromoustakisi Trautmann, 1929
  165.  Chrysis mediadentata Linsenmaier, 1951
  166.  Chrysis mediata Linsenmaier, 1951
  167.  Chrysis melaensis Linsenmaier, 1968
  168.  Chrysis merceti (Trautmann, 1926)
  169.  Chrysis millenaris Mocsáry, 1897
  170.  Chrysis mirabilis Radoszkowski, 1876
  171.  Chrysis misella Buysson, 1900
  172.  Chrysis mixta Dahlbom, 1854
  173.  Chrysis mocquerysi Buysson, 1887
  174.  Chrysis monochroma Mocsáry, 1893
  175.  Chrysis mutabilis Buysson, 1887
  176.  Chrysis mysticalis Linsenmaier, 1959
  177.  Chrysis mysticalis simii Perraudin, 1978
  178.  Chrysis obtusidens Dufour-Perris, 1840
  179.  Chrysis paglianoi Strumia, 1992
  180.  Chrysis peninsularis Buysson, 1887
  181.  Chrysis perexigua Linsenmaier, 1959
  182.  Chrysis perezi Mocsáry, 1889
  183.  Chrysis perrisi perapedia Linsenmaier, 1968
  184.  Chrysis phryne Abeille, 1878
  185.  Chrysis phryne burgenlandia Linsenmaier, 1968
  186.  Chrysis placida Mocsáry, 1879
  187.  Chrysis portugalia Linsenmaier, 1959
  188.  Chrysis provenceana Linsenmaier, 1959
  189.  Chrysis pseudobrevitarsis Linsenmaier, 1951
  190.  Chrysis pseudogribodoi Linsenmaier, 1959
  191.  Chrysis pseudoincisa Balthasar, 1953
  192.  Chrysis pseudoscutellaris Linsenmaier, 1959
  193.  Chrysis pulcherrima Lepeletier, 1806
  194.  Chrysis pulcherrima ascoensis Linsenmaier, 1987
  195.  Chrysis pulcherrima similitudina Linsenmaier, 1959
  196.  Chrysis pyrophana Dahlbom, 1854
  197.  Chrysis pyrrhina Dahlbom, 1845
  198.  Chrysis pyrrhina cypria Buysson, 1897
  199.  Chrysis pyrrhina rhodosiaca Linsenmaier, 1959
  200.  Chrysis pyrrhina serena Radoszkowski, 1891
  201.  Chrysis pyrrhina siciliaca Linsenmaier, 1959
  202.  Chrysis ragusae De Stefani, 1888
  203.  Chrysis ragusae potentera Linsenmaier, 1959
  204.  Chrysis ramburi Dahlbom, 1854
  205.  Chrysis rectianalis Linsenmaier, 1968
  206.  Chrysis rubrocoerulea Linsenmaier, 1968
  207.  Chrysis ruddii Shuckart, 1837
  208.  Chrysis ruddii brevimarginata Linsenmaier, 1959
  209.  Chrysis ruddii dusmeti Trautmann, 1927
  210.  Chrysis rufitarsis Brullè, 1833
  211.  Chrysis rufitarsis exadversa Linsenmaier, 1959
  212.  Chrysis rufitarsis incisa Buysson, 1887
  213.  Chrysis rutilans Olivier, 1790
  214.  Chrysis rutilans rigiana Linsenmaier, 1951
  215.  Chrysis rutiliventris Abeille, 1879
  216.  Chrysis rutiliventris castiliana Linsenmaier, 1968
  217.  Chrysis rutiliventris valenciana Hoffmann, 1935
  218.  Chrysis rutiliventris vanlithi Linsenmaier, 1959
  219.  Chrysis schencki Linsenmaier, 1968
  220.  Chrysis schousboei Mocsáry, 1889
  221.  Chrysis scintillans Valkeila, 1971
  222.  Chrysis sculpturata Mocsáry, 1912
  223.  Chrysis scutellaris Fabricius, 1794
  224.  Chrysis sehestedti gogorzae (Lichtenstein, 1879)
  225.  Chrysis semicincta Lepeletier, 1806
  226.  Chrysis semicincta tricolor Lucas, 1849
  227.  Chrysis semistriata Linsenmaier, 1997
  228.  Chrysis separata Trautmann, 1926
  229.  Chrysis sexdentata Christ, 1791
  230.  Chrysis sexdentata rhodocypria Linsenmaier, 1959
  231.  Chrysis simplonica Linsenmaier, 1951
  232.  Chrysis solida Haupt, 1956
  233.  Chrysis soror Dahlbom, 1854
  234.  Chrysis splendidula Rossi, 1790
  235.  Chrysis splendidula chlorisans Buysson, 1895
  236.  Chrysis splendidula euroa Linsenmaier, 1959
  237.  Chrysis splendidula unica Radoszkowski, 1891
  238.  Chrysis subanalis Linsenmaier, 1968
  239.  Chrysis subaurotecta Linsenmaier, 1959
  240.  Chrysis subcoriacea Linsenmaier, 1959
  241.  Chrysis subsinuata Marquet, 1879
  242.  Chrysis subsinuata fallax Mocsáry, 1882
  243.  Chrysis subsinuata laevifallax Perraudin, 1978
  244.  Chrysis subsinuata unifasciata Hoffmann, 1937
  245.  Chrysis succincta Linnaeus, 1767
  246.  Chrysis succincta succinctula Dahlbom, 1854
  247.  Chrysis taczanovskii Radoszkowski, 1876
  248.  Chrysis taurica Mocsáry, 1892
  249.  Chrysis tingitana Bischoff, 1935
  250.  Chrysis umbofacialis Linsenmaier, 1993
  251.  Chrysis valesiana Frey-Gessner, 1887
  252.  Chrysis valesiana tenera Mocsary, 1893
  253.  Chrysis valida Mocsáry, 1912
  254.  Chrysis varidens Abeille, 1878
  255.  Chrysis varidens eva Balthasar, 1949
  256.  Chrysis verhoeffi Linsenmaier, 1959
  257.  Chrysis verna Dahlbom, 1854
  258.  Chrysis viridula Linnaeus, 1761
  259.  Chrysis westerlundi Hellén, 1919

Dichiarazione su copyright, autore e proprietà

Tutti i contenuti di questa pagina sono copyright ©️ Chrysis.net se non diversamente specificato - si prega di consultare i singoli casi per dettagli sulla paternità e sul copyright. Gli esemplari nelle foto provengono dalle collezioni personali degli autori o di altri collaboratori e dalle collezioni di vari musei. Salvo diversamente specificato, l'intero contenuto di questo sito Web è a scopo personale, non commerciale, scientifico ed educativo con giusto accredito alla pagina da cui è stato derivato, e conformemente ai Termini e condizioni di Chrysis.net.

Per citazioni

Agnoli G.L. & Rosa P. (2024) Genere Chrysis Linnaeus, 1761, in: Chrysis.net website. Interim version 19 April 2024, URL: https://www.chrysis.net/it/database/genere-chrysis/.